22-02-2022
In de stilte na de storm.

Carnaval is weer geweest. Natuurlijk is niet iedereen met een masker op de straat op gegaan, om zich in het feestgedruis van zang en dans te storten.  Maar veel mensen wel. Eindelijk, het mag weer. Feest in de staten en op de pleinen, in de horeca en niet te vergeten in de kerken. Ja, we kunnen weer voluit vieren. We mogen weer zingen en kunnen weer zonder afspraak komen. Je gelooft het haast niet.

Bij alle uitgelatenheid de reflectie op haar plaats. Wat is ons overkomen. Veel verdriet, om mensen die we hebben verloren. Depressiviteit en eenzaamheid beving degenen voor wie de eenzaamheid van de quarantaine zwaar trof. Ook teleurstelling, dat degenen van wie je aandacht verwachtte er niet waren.

Maar ook heeft het ons goed ook gedaan. Het besef dat we elkaar niet kunnen missen. Huidhonger kan eindelijk gestild. We vonden creatieve wegen om toch contact te kunnen hebben met elkaar. “Zoomen” via internet, als je wilde vergaderen.  Beeldbellen als je iemand niet alleen wilde horen, maar ook wilde zien. Kerkdiensten volgen via “kerkdienstgemist.nl”. Het vervangt niet het echte contact, maar het is een fijn alternatief als je er om wat voor reden dan ook niet “in het echt” bij kunt zijn.

We hebben met z’n allen geprobeerd om er  het beste van te maken. Het is goed om na de storm die corona teweeg heeft gebracht de stilte te zoeken en niet meteen over te gaan tot de orde van de dag.
Wat was de waarde van onze ervaringen?
Hoe heeft ons geloof ons er doorheen geholpen, of was ons geloof juist soms weg?
Vragen als deze kunnen daarbij helpen. Voor ons als individu, maar ook voor onze gemeente van Nijensleek en Vledder e.o.
De veertigdagentijd is de tijd bij uitstek om je hier op te bezinnen. In de Rooms-katholieke kerk wordt het vastentijd genoemd.  Net nu we weer voluit kunnen gaan, moeten we ons dan weer beperken? Het gaat niet om beperken, het gaat om ruimte maken voor het wonder van Pasen.
De dood overwonnen.
Jezus Christus die ons voorging.
Opstanding.
Opnieuw gaan leven.

---

24-08-2021

Writer’s block.

Oftewel een schrijfblokkade. Als je daar last van hebt kom je er niet toe je gedachten aan het papier toe te vertrouwen. Ik vraag me soms af, als ik een dienst voorbereid, zouden de schrijvers van de Bijbelboeken nooit een schrijfblokkade hebben gehad?
Ik denk het wel. Je merkt het aan de manier van vertellen. Soms is een verhaal nog niet af en dan begint er opeens een nieuw verhaal. Zoals in het schitterende verhaal van Jozef. Dat verhaal wordt plotseling onderbroken door een vertelling over Juda en Tamar. Alsof de schrijver even iets anders wil voordat hij of zij het verhaal van Jozef tot een mooie slotapotheose wil brengen.
Of wat te denken van de discipelen die steeds maar niet begrijpen waar Jezus het over heeft als hij zegt dat hij ergens naar toe gaat waar de leerlingen niet kunnen komen. Alsof de schrijver de discipelen de vragen laat stellen die hij of zij zelf heeft. en waarmee hij even niet verder kan. Writer’s block, of opzet.
Overigens vind ik het helemaal niet erg dat er daardoor grote hiaten of verschrijvingen of onlogische zinswendingen in de bijbel staan. De vragen die zij oproepen maken dat je je creativiteit ten volle kunt laten gaan. Stiekem denk ik dat dat misschien soms ook de bedoeling was van degene die de teksten schreef. Of stiekem…. ik las het bij theologen als Den Heyer en Kuitert.

Graag wil ik hun gedachtegoed over geloven met de bijbel als basis met jullie delen. Hun denkbeelden deden destijds veel stof opwaaien. En nog. Zie mijn oproep elders in dit blad voor een aantal ochtenden. Nadenken over,- en in gesprek gaan met elkaar. Ik ben benieuwd of u ook wel eens iets in de bijbel tegengekomen bent dat niet helemaal goed te begrijpen was.
Laat maar weten.

Ds Marianne Gaastra

---

4-5 mei 2021

Nooit meer een monument.


Je buigt en legt bloemen bij een monument.
Overgave.

De namen vertellen je een verhaal,
gekleurd door angst en geweld.

Over onderduiken, omdat ze er niet mochten zijn.
Verraden.
Over verzetten, omdat ze zich niet wilden voegen.
Gefusilleerd.
Over vechten, omdat ze moesten strijden.
Doodgemarteld.

Over……

De namen vertellen je een verhaal,
gekleurd door kwetsbare hoop

Je staat en kijkt naar de bloemen bij een monument.
Vrijheid


Nooit meer een monument.

Marianne
 

---

Yuko Matsuoka: Op de weg naar Emmaüs

Pasen

Toen Hij met hen aan tafel aanlag,
nam Hij het brood,
sprak het zegengebed uit,
brak het en gaf het hun.
Nu werden hun ogen geopend en herkenden ze Hem.
Maar Hij werd onttrokken aan hun blik.
Daarop zeiden ze tegen elkaar:
‘Brandde ons hart niet
toen Hij onderweg met ons sprak
en de Schriften voor ons ontsloot?’
Uit het evangelie naar Lucas hoofdstuk 24  vanaf vers 30

Bij de voorplaat.

We zien dat de lucht in "Op de weg naar Emmaüs" meer dan de helft van het doek beslaat. Hoewel de avond valt, geeft de Japanse kunstanares Yuko Matsuoka ons zicht op de komst van een nieuwe morgen door middel van de witte, lichtblauwe en groene stralen die vanuit de hemel neerdalen, terwijl een van de discipelen naar Emmaüs wijst. Het felle oranje rond de discipelen geeft hun brandende harten weer en de roze gloed benadrukt de warme sfeer waarin de ontmoeting plaatsvindt. Al deze kleuren wijzen vooruit naar de tijd, waarin de opgestane Christus altijd met ons zal zijn op onze tochten.

Meditatief

We geloven haast niet dat het mogelijk is, dat er weer nieuw leven mogelijk is, als rampspoed, verdriet en tegenslag ons overvallen. Het verhaal van Pasen gaat daarover. Dat geloof, hoop en liefde soms zo ver weg lijken te zijn, door wat ons overkomt. Maar dat het altijd weer zo is, dat het anders is, dan we verwachten. Dat er tegen alles wat duister is in, een nieuwe toekomst gloort. Een nieuw begin.
We zien het vaak niet, als we er mee in aanraking komen. Zoals de Emmaüsgangers niet meteen doorhadden wat er met hen gebeurde, toen ze Jezus , de Opgestane ontmoetten. Pas toen Hij het brood met hen brak, herkenden ze hem. 
Jezus ontmoet ons op onze levensweg,  als de Levende. Hij gaat met ons, ook als we het niet zien, of niet begrijpen. Zijn Geest gaat met ons mee, waar we ook gaan.  Zij geeft ons telkens weer nieuw geloof, nieuwe hoop, nieuwe liefde. 

Houd moed en heb lief!!


Ds Marianne Gaastra wenst u en jullie, namens de kerkenraad van de Protestantse Kerk Vledder en Nijensleek en omstreken

GEZEGENDE PASEN
 

---

Eenheid.

Er zijn twee soorten liturgie die in deze eerste maand van het nieuwe jaar, elkaars tegenovergestelde leken. De liturgie voor de eenheid en vrede. Daarnaast was er de liturgie van de verdeeldheid en geweld. Liturgie wordt vaak alleen verbonden met het kerkelijke gebeuren. Ik rek het begrip hier wat verder op, om te laten zien dat wat er in kerken en kloostergemeenschappen gebeurt, te maken heeft met wat er daarbuiten gebeurt. En andersom.
Liturgie is dan:  een opeenvolging van handelingen, waar ook taal en muziek gestalte aan geven.

Op zondag 24 januari hebben we in vele kerken van Nederland de zondag van de eenheid der Christenen gevierd. Dit is een jaarlijks terugkerende oecumenische viering die uitgaat van de Raad van kerken. Ook in de oecumenische geloofsgemeenschap van Vledder, Nijensleek, Wilhelminaoord en Frederiksoord was er een dienst met dit thema.  
Elk jaar wordt de liturgie voor deze dienst verzorgd door een kerk of geloofsgemeenschap die is aangesloten bij de Raad van kerken. De zusters van de kloostergemeenschap Grandchamp uit Zwitserland hebben dit jaar de liturgie gemaakt.  “De Communiteit van Grandchamp is een monastieke communiteit van zusters uit verschillende Kerken en verscheidene landen. Vanuit hun oecumenische roeping zetten zij zich in voor eenheid, verzoening en eerbied van ieder mens en van de hele schepping.”(citaat van hun website). Hun viering was opgezet rondom drie zogenaamde wakes.  Wij werden daarin meegenomen in een levenssfeer van inkeer  en bezinning.


Een totale tegenstelling met de liturgie van vuur en geweld die in dezelfde tijd plaatsvond buiten. Als ik dit schrijf zijn de beelden van de rellen in de grote steden van Nederland nog op mijn netvlies gebrand. Rellen die ontstonden toen de avondklok inging. Ook de bestorming van Capitol Hill in Washington van 6 januari. Niet alleen daar, maar overal waar mensen zich in hun vrijheid aangetast voelen, dreigt het gevaar van het gevoel van eenheid en verbondenheid uiteenspat. Als je ziet waartoe dat kan leiden houd je je hart vast. Een gevoel van onveiligheid bekruipt je, ook als je het niet van dichtbij hebt meemaakt. Daar zorgen de beelden, die via allerlei media worden gedeeld, wel voor. Vanuit dat gevoel kun je reageren met de al of niet uitgesproken gedachte dat het afgelopen moet zijn met dat tuig. Want dat is het. Toch?  Je blokkeert en zet je vast in deze gedachte: het moet afgelopen zijn. En wel nu! Deze redenering is goed te begrijpen, maar het biedt geen echte oplossing. Natuurlijk op de korte termijn is het nodig om een dergelijke geweldsuitbarsting het hoofd te kunnen bieden. Met politie-ingrijpen bijvoorbeeld. Maar dat is op korte termijn. Je zet daarmee de gewelddadige liturgie van de relschoppers voort, met jouw directe antwoord daarop. Maar er is ook een antwoord voor de lange termijn nodig.

Het kan ook anders. Zonder te ontkennen wat er buiten gebeurt aan redeloos geweld, kun je het benoemen in een liturgie die gericht is op de lange termijn en op het brengen van vrede en harmonie. In de viering van 24 januari klonk na wat er in de afgelopen maand was gebeurd. De razernij en waartoe het kan leiden. Maar ook klonk daarin door de schoonheid waartoe mensen in staat zijn. Ik bedoel de poëtische redevoering die Amanda Gorman uitsprak, tijdens de inauguratie van de nieuwe president Joe Biden. Dat was op datzelfde Capitol Hill, waar twee weken daarvoor chaos en geweld leken te regeren. Haar woorden spraken van bewustwording en verzoening.
De verwevenheid van verschillende gebeurtenissen, met de weerklank die zij hebben op mensen, laat zien dat de ene liturgie nooit los kan staan van de andere. Als liturgie iets is wat het leven laat zien in al zijn facetten heeft zij waarde. Zo op het eerste gezicht denk je dat een liturgie van een kloostergemeenschap weinig te maken heeft met de liturgie van de wereld daarbuiten. In een kloostergemeenschap heerst de harmonie van de getijden van gebed en werk, is de onenigheid ver te zoeken, denk je. Wat kloosterlingen  juist goed beseffen, is dat die eenheid en harmonie nooit vanzelf komen.  
De kloosterlingen komen uit verschillende lagen van de bevolking, uit verschillende culturen. Net na de oorlog kwamen ze naar Grandchamp uit Duitsland en Frankrijk en landen daar omheen. Uit landen dus, die tot voor kort elkaars vijanden waren geweest.  Zij weten dat eenheid in allereerste beginsel een gegeven is, waar vanuit je leven mag. Een gegeven dat God ieder mens wil geven en dat je daarom genade kunt noemen. Om die genade te ontvangen moet je je open kunnen stellen. En daar begint het werk in een kloostergemeenschap. Hoe stel je je open voor God en zijn liefde. Dat zoeken naar het Begin, die bezinning, vind je niet in de liturgie van het geweld, of in die van de soms al te snelle reactie daar op. Het is een liturgie van de lange adem. Van het steeds weer tot de ontdekking komen dat de vrede breekbaar is, ook in een kloostergemeenschap. En dat de heling van de gebroken vrede alleen maar tot stand gebracht kan worden door verzoening, zoals Christus die in zijn sterven en opstanding brengt aan ons en onze wereld. En liturgie van de lange adem, binnen en buiten de kerken, zoekt naar vormen om dat gestalte te geven in het leven van alle mensen.

Marianne Gaastra

---

God, mijn steenrots, bij U kan ik schuilen, mijn schild, kracht die mij redt, mijn burcht, mijn toevlucht, mijn redder, U redt mij van het geweld.

                              

De angst slaat ons om het hart als we de beelden zien van de rellen in de grote steden. Heftige reacties roept het op en terecht. Een tekst als die uit 2 Samuel stelt gerust. God is er, die al een rots in de branding over mij waakt.
Het zijn woorden van David als hij in de gevechten tegen Filistijnen ternauwernood aan de dood is ontsnapt. Hij reageert zoals we allemaal reageren op de gewelddadigheden die we zien, maar toch is er een nuance in aan te brengen. David wijst op God.
Wij weten zelf wat goed en fout is. Wij weten dat het goed fout is dat de Urker testlocatie van de GGD in brand wordt gestoken. Er moet gerechtigheid komen. Geen uitzondering gemaakt. Demonstreren oké! Maar het uit laten lopen op vernietiging van alles waar we in onze samenleving voor staan?
De scheiding is aangebracht: wij tegenover zij. Wij, degenen die het goede willen en zij, degenen die er op uit zijn om dat te vernietigen. David doet dat niet. Hij maakt geen scheiding. Hij richt zich op God. In het lied dat hij aanheft, komt God uit de hemel en vliegt op de vleugels van de wind. Een vuurgloed gaat voor Hem uit en verbrandt alles tot as. De stem van de Heer klinkt als donder uit de hemel. David vindt volgens zijn eigen woorden, steun bij God. “Hij bood hulp van omhoog, greep mij vast en trok mij uit de woeste wateren, ontrukte mij aan mijn machtige vijand, aan mijn haters die sterker waren dan ik.” (vers 17,18)

Hoe vertaalt zich dat naar de situatie waarin wij ons nu bevinden? Waar het geweld is, zoals nu in de straten waar mensen wonen en werken. Reageer je met dezelfde blindheid als waarmee de relschoppers aan de gang zijn. Blinde onmacht. Meegezogen worden met een paar mensen die van de gelegenheid gebruik maken om te vernietigen vanuit maar één motief: vernietigen. Hoe ontkom je daaraan? Hoe ontkom je er aan om mee te gaan met die paar vernietigers, maar ook: hoe ontkom je er aan om mee te gaan met de ongenuanceerde veroordeling van die vernietigers?
Door je hulp te zoeken bij God, zoals David. Je machteloosheid toe te geven en je over te geven aan Degene die je uit de nood leidt en je ruimte geeft, die je bevrijdt, omdat hij je liefheeft. (vers 20). Misschien zien we dat wel juist waar we het niet verwachten: bij die jongeren op Urk die zo gewelddadig protesteerden toen ze niet langer als “honden opgesloten wilden worden”. Zo zegt de 21-jarige Urker Jan Baarsen het in een interview met het AD. Hij was er bij, die zaterdagavond, toen de testlocatie vlam vatte. Dat had niet mogen gebeuren. Hij startte een inzamelingsactie om de teststraat te vervangen. Wie weet tegen welke weerstand hij aanloopt?

“U bent mijn lamp Heer, u, Heer, verlicht mijn duisternis.”(29)
Ds Marianne Gaastra
 

---

Wie spant de kroon?

Kerkzijn is op dit moment in vele vormen via internet en tv te zien en te horen. Dat was altijd al zo, toch is dit nooit een argument geweest om dan maar niet samen te komen. Had heel goed gekund immers. We zijn verbonden met elkaar en met internet en met God. Kunnen we het hier niet mee doen, in deze tijden van ziekte en zorg, van hamsteren en saamhorigheid?
Nee! Je geeft hiermee het signaal af dat een kerkdienst op locatie er niet toe doet. Ja ik weet wel, we hebben te maken met de grote overmacht van het coronavirus. Maar voorafgaand aan de crisisvergadering van het moderamen lazen we in Romeinen 8, 38, 39 dat niets, geen enkele macht, ons kan scheiden van de liefde van Christus.
Natuurlijk hoeven we niet onverantwoordelijk te zijn en toch een kerkdienst houden waar mensen  te dicht op elkaar zitten. En dan ook nog mensen uit een 'kwetsbare groep'. Ik kan het woord niet meer horen. Want wie is er niet kwetsbaar. Blijkbaar kijken we nu met andere ogen.  Door een besmettelijk en dodelijk virus dat de kroon spant, kijken we met medische en economische ogen naar een bepaalde groep en noemen die 'kwetsbaar'. Kom op we zijn allemaal kwetsbaar.
Maar goed, om op de plaats waar we altijd samen komen voor genade en vrede, hoop en troost uit angst de deur te sluiten, dat voert mij te ver. En ik heb het hier niet over een gebouwenkwestie, maar over kerkzijn als gemeenschap van mensen.

Ik denk dat onze opdracht als kerken, is wat het altijd geweest is:  er  zijn.
De Godsnaam - Ik zal er zijn - waarmaken met elkaar voor elkaar.
En niet: Doe de deuren maar dicht en kijk maar naar dominee Gremdaat of een andere TV dominee.
Overigens niets ten nadele van hen gezegd. Zij hebben misschien beter begrepen waar het om gaat dan wij wanneer we als kleine kerkgemeenschappen ('wat kunnen we nou helemaal') onze deuren sluiten. Zij zetten hun licht niet onder de korenmaat. Zij bieden Troost-TV. En terecht.

Marianne Gaastra